In het Noord-Hollandse Hippolytushoef staat groepsaccommodatie ‘De Wierschuur’. Deze historische schuur werd oorspronkelijk in 1850 gebouwd, was in zeer slechte staat en is de enige overgebleven wierschuur in het gebied. De wierschuur vertelt met de Wierdijk, één van de oudste, overgebleven dijktypen in Noord-Holland, een belangrijk deel van de geschiedenis van de waterbeheersing in Noord-Holland. AG architecten is medeverantwoordelijk voor de herbestemming van het pand. Ze maakten een iconisch gebouw toekomstbestendig met behoud van beeldbepalende elementen zoals het originele staketsel. 16 VELUX dakramen in de noordoostgevel en 14 in de zuidwestgevel in een bijzondere opzet zorgen ervoor dat deze historische houten constructie op schitterende wijze voor het voetlicht wordt gebracht en dat de schuur overgoten is met daglicht.

Bewezen samenwerking

George Polman begon AG architecten 30 jaar geleden samen met zijn vrouw Anouk Vermeulen. In het wierschuur-project werkten ze voor de tweede keer samen met Edwin Bonvie en Martine van Soolingen. Dit ondernemersechtpaar was al eerder de drijvende kracht achter het transformeren van een Rijksmonument in Wieringen tot een woonhuis met B&B. Polman: “De provincie wil toerisme in de kop van Noord-Holland stimuleren. Langs een fietsroute stond de enige overgebleven wierschuur in het gebied. Deze verkeerde in een zeer slechte staat. Omdat ons samenwerkingsverband zich al eerder had bewezen met het logies in Wieringen, werden we gevraagd om mee te doen aan de door de provincie uitgeschreven prijsvraag.”

Behouden originele houten constructie

De prijsvraag werd gewonnen en Polman kon aan de slag met een gebouw met een mooie historie. “De schuur is een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van de waterbeheersing in Nederland. De dijken hier werden oorspronkelijk van wier gemaakt, de zogenoemde wierdijken. Wier werd door de vissers uit het water gehaald en vervolgens gedroogd aan houten balken in de schuur. Er stond dus een oude schuur met een schitterend staketsel, een houten constructie met allerlei vertakkingen. De schuur was verzakt en het staketsel hing helemaal scheef. Edwin Bonvie heeft de constructie eigenhandig gevijzeld. Het is met heel veel gevoel, stapje voor stapje, overeind gekomen.”

30 dakvensters voor een zee van licht

Het beeldbepalende staketsel heeft een prominente plek in het ontwerp. De spanten zijn binnen volledig in het zicht gelaten maar ook vanaf buiten is de houten constructie te zien. “In ons ontwerp hebben we het staketsel voor het voetlicht gebracht, zowel aan de binnen- als buitenkant. Het interieur bevindt zich geconcentreerd op de begane grond, met daarboven een hele open omloop. Hierdoor blijft het staketsel binnen goed in zicht.”

Voor het exterieur werd een zeer opvallende oplossing bedacht. “Aan de hand van geschakelde VELUX vensters hebben we een equivalent gemaakt van een getrapte dakspiegel. Stolpboerderijen staan bekend om een met pannen bedekt uitgespaard gedeelte in het rieten dakvlak. Die pannen hebben we eigenlijk vervangen voor 16 VELUX dakvensters aan de ene en 14 aan de andere zijde. De hele hoge kap van de schuur is dus gebruikt is om het staketsel te laten zien en om een enorme hoeveelheid daglicht binnen te krijgen.”

Ruimtelijkheid creëren

Wie het pand betreedt merkt dat er een spannend spel wordt gespeeld met licht en ruimte. “In onze ontwerpen proberen we altijd zoveel mogelijk ruimtelijkheid te creëren. Daglicht speelt hierin een grote rol, maar ook contrast. De Wierschuur is een grote overzichtelijke ruimte maar er zitten ook plekken in om te koken of te vergaderen. Je combineert die plaatsen met lange zichtlijnen, juist die afwisseling maakt het af en zorgt voor een ruimtelijk gevoel.”

Het monument gehoorzamen

Het was een opgave om de schuur en zijn constructie weer aan de huidige normen te laten voldoen. Het pand is volledig geïsoleerd, voorzien van PV-panelen, heeft warmtepompboilers in de badkamer en wordt gasloos verwarmd via bodemwarmte. Het gebouw is klaar voor de toekomst en zeer comfortabel. Een belangrijke uitdaging was dat de schuur wel zijn oorspronkelijke karakter moest behouden. “Je moet je voegen naar het monument en het niet je wil opleggen. Vanuit simpele en doeltreffende ingrepen laat je het gebouw weer functioneren met gevoel voor de oorspronkelijke sfeer. We hebben grote puien gemaakt zodat je het landschap goed ervaart, maar er is bijvoorbeeld ook gekozen voor hout aan de binnenkant van de overkapping en een epoxyvloer om het ruwe van een stal terug te laten komen.“

Dromen en waarmaken

Polman is zeer tevreden met het resultaat. Waardering kwam ook vanuit MOOI Noord-Holland, een onafhankelijke adviesorganisatie op het gebied van landschap, stedenbouw, architectuur en cultuurhistorie in Noord-Holland. Zij reiken om de twee jaar de Arie Keppler Prijs uit. De Wierschuur won in de categorie hergebruik en herbestemming. Polman leest trots voor uit het juryrapport: “De kracht van een droom en de ambacht van het maken. Dat geeft het eigenlijk heel mooi weer. De opdrachtgever liet zich niet afschrikken van de staat van het gebouw en de complexiteit van het project. En door ons vakmanschap te bundelen, is er een uniek gebouw behouden gebleven."

Projectdetails